De samenstelling van moedermelk en de voordelen ervan voor je baby

dossier

"Moedermelk is het beste voor je baby" is een veelgehoorde uitspraak. Maar wat maakt die moedermelk dan precies zo goed? Waaruit bestaat moedermelk en wat zijn precies de voordelen ervan voor de baby op korte en lange termijn? We vertellen je er alles over.

Moedermelk wordt ook wel ‘wit goud’ genoemd. De complexiteit van de samenstelling blijft onmogelijk te imiteren, en het heeft nog steeds niet al zijn geheimen prijsgegeven.

Meer dan 1000 ingrediënten

Moedermelk bestaat uit duizenden ingrediënten, waarvan je er wellicht wel enkele kent: vitaminen en mineralen, energetische voedingsstoffen zoals eiwitten, vetten en koolhydraten, enzymen, aminozuren, stamcellen... En in deze lange lijst voedingsstoffen vinden we ook probiotica - in de vorm van goede bacteriën - en prebiotica: de HMO's. Al deze voedingsstoffen dragen bij tot de ontwikkeling van het zenuwstelsel, het immuunsysteem, het metabolisme en het beenderstelsel van je kind.

De voedingsstoffen in moedermelk werken op elkaar in: sommige dienen als transport voor andere, of bevorderen de goede absorptie van andere voedingsstoffen door de darmen van je baby.

• Eiwitten spelen een beschermende rol. Er zit minder eiwit in dan in de melk van andere zoogdieren, maar de hoeveelheid is precies afgestemd op de noden van je baby. Meer heeft hij dus zeker niet nodig.  
• Hetzelfde geldt voor de lipiden - de vetten in moedermelk, een belangrijke bron van calorieën - die hoofdzakelijk worden geproduceerd aan het einde van de voeding of 's avonds, wanneer de baby op verzoek borstvoeding krijgt. Lipiden spelen een rol bij de opbouw van het zenuwstelsel en het gezichtsvermogen.
• Probiotica in moedermelk helpen de goede microbiota van de baby op te bouwen. HMO's zijn prebiotica: zij ‘voeden’ de goede bacteriën van de microbiota.
• Daarnaast bestaat moedermelk voor bijna 90% uit water. Dat is ook de reden waarom het afgeraden wordt om water te geven aan baby's voor ze 6 maanden oud zijn, zelfs bij warm weer. Moedermelk en zuigelingenvoeding in de juiste verhoudingen voldoen perfect aan de behoefte van je baby, ook wat water betreft.

De samenstelling van moedermelk is aangepast aan je baby

Volgens een studie gepubliceerd in het tijdschrift Nature in 2019, bevat moedermelk 's ochtends meer cortisol (het energiehormoon) en 's avonds meer melatonine (het slaaphormoon). Maar dat is nog niet alles. Moedermelk past zich ook aan aan de gezondheid van moeder en kind door antilichamen te produceren die afgestemd zijn op de zieke mama of de zieke baby. Magisch toch?

Moeders die melk afkolven kunnen zien dat moedermelk zich aanpast aan de behoeften van de baby, want als de samenstelling verandert, verandert ook de kleur van de melk. Melk die bestemd is voor een baby van één week heeft een andere samenstelling dan melk die bestemd is voor een baby van één jaar, maar ook op één en dezelfde dag kan de samenstelling verschillen (’s ochtends ten opzichte van ’s avonds) en zelfs binnen éénzelfde voeding, want aan het einde van de voeding wordt de melk iets dikker.

Moedermelk, een booster voor het immuunsysteem

HMO's, kort voor Human Milk Oligosaccharides, zijn de suikers in moedermelk, en zo zijn er maar liefst 130 aanwezig. Na lactose en koolhydraten vormen zij het op twee na grootste bestanddeel van moedermelk. HMO's dragen bij tot de gezonde ontwikkeling van je baby. Ze zijn prebiotisch, beschermen tegen infecties en spelen een rol bij de ontwikkeling van de hersenen van je baby. Volgens sommige studies hebben de HMO’s zelfs een invloed op de cognitieve vermogens van je kindje op lange termijn.

HMO's vormen een voedingsbodem voor goede bacteriën als bifidobacteriën en lactobacillen, en een barrière voor slechte bacteriën. Het is aangetoond dat de diversiteit van de darmmicrobiota in de eerste levensmaanden een invloed heeft op de latere gezondheid van je kind. Huid-op-huid contact (de baby krijgt ook goede bacteriën via jouw huid!) en borstvoeding hebben dus rechtstreeks impact op de ontwikkeling van zijn immuunsysteem. Maar wie geen borstvoeding geeft, hoeft niet te panikeren. Kunstvoeding is vaak verrijkt met voedingsstoffen die essentieel zijn voor de ontwikkeling van de immuniteit van je baby.

Colostrum: vloeibaar goud

In de eerste dagen na de geboorte produceren de borsten een ondoorzichtige, oranjegele vloeistof: colostrum. Deze vloeistof is rijk aan antilichamen en eiwitten (met name immunoglobines), en is ideaal voor pasgeborenen. Colostrum is eigenlijk goed voor alles: de immuniteit van de baby, de groei, de spijsvertering, de darmtransit... Volgens sommige studies heeft colostrum een blijvend positief effect op de gezondheid van de luchtwegen en de spijsvertering van je kind, en plukt hij er dus zelfs nog de vruchten van als hij volwassen is.

In samenwerking met Nestlé