De navelstreng bij de geboorte laten uitkloppen of melken: wat is dat?

De eerste minuten na de geboorte stroomt er nog steeds bloed van de placenta naar de baby. ‘Laten uitkloppen’ wil zeggen dat je wacht met het afklemmen en knippen van de navelstreng tot de circulatie is gestopt en er dus in de navelstreng geen hartslag meer voelbaar is. Meestal duurt dat 2 à 3 minuten. 

Bij een lotusbevalling of lotusgeboorte wordt de placenta na de geboorte gepekeld en bij de baby gelegd tot hij samen met de navelstreng vanzelf afsterft. Dat kan drie tot tien dagen duren. 

Zolang in de navelstreng nog pulsaties voelbaar zijn, krijgt de baby stamcellen en belangrijke voedingsstoffen mee. Zo biedt de placenta-transfusie voldoende ijzerreserves voor de eerste 6-8 levensmaanden en belemmert het de ontwikkeling van een ijzertekort in afwachting van ijzerrijke hapjes. Vooral in de eerste twee levensjaren is ijzer belangrijk, omdat we in die jaren fel groeien. Kinderen met een ijzertekort hebben bovendien een grotere kans op een vertraagde psychomotorische ontwikkeling en scoren ook iets minder in tests rond taalvaardigheid, motorische vaardigheden en coördinatie. 

Vroeger dacht men dat het snel doorknippen van de navelstreng postnatale bloedingen (meer dan 500 ml bloedverlies binnen de 24 uur na de bevalling) kon voorkomen, maar dat is achterhaald. Laat ‘afnavelen’ vergroot de kans op een postpartumbloeding níet en in geval van een bloeding zal het ook niet voor méer bloedverlies zorgen. 

In de minuten waarin de baby nog verbonden is met de placenta krijgt hij niet alleen voedingsstoffen maar ook afvalstoffen mee. Een van die stoffen is bilirubine, iets wat de lever van het kindje belast en geelzucht kan veroorzaken. Vooral bij lotusgeboortes lopen baby’s risico op een teveel aan bilirubine, al zou huid-op-huidcontact en borstvoeding binnen het uur na de bevalling ervoor zorgen dat het kindje toch genoeg vocht binnenkrijgt om de leverwaarden op peil te houden. 

Uit onderzoeken blijkt dat bij kindjes met een goede apgarscore het laten uitkloppen van de navelstreng geen opvallende meerwaarde biedt. De navelstreng pas na een vijftal minuten afklemmen en doorknippen zou vooral vruchten afwerpen in minder ontwikkelde landen, waar minder ijzerrijk voedsel te vinden is en waar kinderen dus een groter risico lopen op bloedarmoede (anemie). 

Als je ervoor kiest om de navelstreng te laten uitkloppen, is het doneren van navelstrengbloed helaas niet meer mogelijk.

Het melken of strippen van de navelstreng houdt in dat de verloskundige net na de bevalling het bloed vanuit de placenta via de navelstreng naar de pasgeborene gaat ‘pompen’, wat de placenta-transfusie versnelt en de navelstreng al sneller kan worden doorgeknipt. Het melken van de navelstreng geeft hetzelfde effect, en is vooral interessant als de gynaecoloog geen tijd wil verliezen, bijvoorbeeld bij een postpartumbloeding of als de baby in nood is en er snel gehandeld moet worden. Bij extreem premature baby’s die geboren zijn tussen 23 en 27 weken zwangerschap kan melken echter gevaarlijk zijn, aangezien het pompen ervoor kan zorgen dat de kleine bloedvaten in de hersenen barsten.